چیرۆكا مزگه‌فتا منارێن وێ دوير ژ مزگه‌فتێ چيه؟ مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ هه‌ر كه‌سێ سه‌ره‌دانا گوندێ “توزلاگوزو” یێ باكورێ كوردستانێ بكت، دێ ژ دویراتییه‌كا مه‌زن دوو منارێن بلند لسه‌ر گرێ گوندی بینت، بی كو شینوارێن مزگه‌فتێ ب ره‌خ وان هه‌ر دوو مزگه‌فتان ڤه ببینت، و ده‌مێ دچت دناڤ گوندی دا …
درێژاهییا بابه‌تی »
قەسابخانا سربرنیچا: كوشتنا هەشت هزار موسلمانان و چاڤ شورییا نەتەوێن ئێكگرتی. مالپەرێ خابیر / زاخۆ ل سالا 1993 نەتەوێن ئێكگرتی راگەهاند كو دەڤەرا سربرنیچا یا ل رۆژهەلاتێ بوسنە دەڤەرەكا هێمنە و ل ژێر چاڤدێرییا هێزێن نەتەوێن ئێكگرتی دا يه، و ب تایبەت هێزێن هولەندی كو ژمارا وان ژ 400 لەشكەران …
درێژاهییا بابه‌تی »
دویماهی پاشایێ شه‌رێن خاچپه‌رستان ژ لایێ خارنێن تونسی ڤه هاتیه كوشتن. مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ تیما ڤه‌كولینه‌كێ گه‌هشتنه وان ئه‌نجامان كو دویماهی پاشایێ شه‌رێن خاچپه‌رستان، لویسێ نه‌هێ، ژ ئه‌نجامێ كێمییا دژوار د ڤیتامین سی مرییه، كو پاشایێ فره‌نسا ره‌تدكر خارنا ناڤخویی یا تونسێ بخوت ل ده‌مێ هه‌وێن خاچپه‌رستان. ڤه‌كولینا د …
درێژاهییا بابه‌تی »
مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ناڤێ وی یێ تمام محمد كورێ موسى خه‌وارزمیه , ب خه‌وارزمى به‌رنیاسه ل سالا 781 ز ل باژارێ خوارزمی ل هه‌رێما خوراسان (دكه‌ڤیته سنورێ دناڤبه‌را ئیران و ئه‌فغانستان) ژدایك بوویه . پشتی هینگێ هاتیه به‌غدا و ل وێرێ ژیایه هه‌تا دوماهیا ژیاناخو . زانایه‌كێ سه‌ركه‌فتی و …
درێژاهییا بابه‌تی »
مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ئەنیشتاین دهێتە هەژمارتن ئێک ژ شارەزاترین زانایێن سەردەمێ خو .. بەلێ مێژوێ گەلەک زانایێن شارەزا یێن بومە داینە دیارکرن ئەوێن کو دشێن د یاریا شەترەنجێ دا بسەر ئەنیشتاینی بکەڤن و تشتێ گەلەک گرنگ ئەوە ئەو زانایە بەهرا پتر ژوان یێن سەر دەمێ چەرخێن ناڤەراستن یێن موسلمان …
درێژاهییا بابه‌تی »
ماسییه‌كا زێرین یا ژیێ وێ 100 سالی دهێته دیتن. مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ نێچیرڤانه‌كێ شه‌هره‌زا د ده‌ریاچه‌یا “براینێرد” دا لسه‌ر “ماسییا زێرین” هلبی كو درێژاهییا وێ 91 سم بین و گرانییا وێ 14 كگ بین. نێچیرڤان “جیسون فوگێت” (33 سالی) رۆهنكر كو ئه‌وی ماسییه‌كا مه‌زن ژ جورێ “بوفالو فیش” نیاسی، …
درێژاهییا بابه‌تی »
گونده‌كێ هندی سالێ جاره‌كێ دیار دبت. مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ئاكنجیێن به‌رێ یێ گوندێ “كوردی” ل ویلایه‌تا “گوا” یا هندی سالانه ئاهه‌نگێ دگێرن ده‌مێ گوندێ وان ژ بن ئاڤا ئێك ژ به‌نداڤان ده‌ردكه‌ڤت، كو ژبه‌ری سێ چه‌رخان ماییه د بن ئاڤێ ڤه. ئه‌ڤ گونده دكه‌ته دناڤبه‌را چیایێن ده‌ڤه‌را “گاتس” ل …
درێژاهییا بابه‌تی »
سه‌رێ گورگه‌كێ ژبه‌ری 30 هزار سالان مری. مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ل یولیویا 2018 سه‌رێ گورگێ “بلیستوسین” یێ مه‌زن ل ده‌ڤه‌را ئه‌بیسكی، باكورێ یاكوتیا ل رۆسیا هاته ئاشكراكرن، و هاته دیاركرن كو ئه‌ڤه ئێكه‌م به‌رمایكێ گورگێ ژ جورێ ” بلیتوسین”ـی یه كو تمامی گه‌شه‌كرییه. مه‌زنه ڤه‌كوله‌رێ ژیانا چوولێ ل ئه‌كادیمییا …
درێژاهییا بابه‌تی »
(29)ـى ره‌مه‌زانێ دمێژووێدا: مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ئا: سعد محمد حسن فه‌رزبوونا (زه‌كاتا مالى) و (زه‌كاتا فتران): – وه‌كى ئه‌ڤرو ل بیست و نه‌هى ره‌مه‌زانا سالا (2/ مشه‌ختى), به‌رانبه‌ر (24/ ئادارا سالا 624 زایینى), زه‌كات ب ره‌نگه‌كێ گشتى و (زه‌كاتا فتران) ب تایبه‌ت ل سه‌ر موسلمانا فه‌رزبوو, (زه‌كات) ناڤه‌كه …
درێژاهییا بابه‌تی »
(28)ـى ره‌مه‌زانێ دمێژووێدا: مالپه‌رێ خابیر / زاخۆ ئا: سعد محمد حسن موسلمانبوونا هوزا ( ثَقِیف ): – وه‌كى ئه‌ڤرو ل بیست و هه‌شتى ره‌مه‌زانا سالا (9/ مشه‌ختى), به‌رانبه‌ر ( 1/ كانینا دووێ سالا 631 زایینى), شانده‌ك ژ هوزا (سه‌قیف) هاتن مه‌دینێ و ل مزگه‌فتێ ئیسلاما خوه راگه‌هاندن بۆ پێغه‌مبه‌رى …
درێژاهییا بابه‌تی »
مالپه‌رێ خابير مالپه‌ره‌كێ سه‌ربه‌خو یێ هه‌مه‌ره‌نگه