شینوارناسێن چینی به‌رمایكێن ڤه‌خارنێن كحولی و ئاڤلمیشی ڤه‌دیتن كو مێژوویا وان ڤه‌دگه‌رت بۆ 5000 سالان. ئاژانسا “شینخوا” یا چینی ئاماژه ب هندێ كر كو شینوارناسان ل جهه‌كێ شیواری ل نێزیك جهێ یانگشاو یێ شینواری ل كانتونا خینان ل ناڤه‌راستا چینێ ژماره‌یه‌كا كه‌ره‌سته‌یێن مێژوویی ڤه‌دیتن. تیما ڤه‌كولینی كو شه‌هره‌زایێن زانینگه‌ها ستانفورد …
درێژاهییا بابه‌تی »
موزه‌خانا ئه‌رژه‌نتینی بۆ زانستێن سرۆشتی راگه‌هاند كو په‌یكه‌ره‌كێ هه‌ستیی یێ بوویه به‌ر ل چیایێن باشورێ چیلی ئاشكراكرینه و مێژوویا وی ڤه‌دگه‌رت بۆ 150 ملیون سالان، ڤه‌كوله‌ران دیاركر كو ئه‌و په‌یكه‌ر “باپیر”ـێ تیمساحێن نوكه‌یه. ڤه‌كوله‌ران ژ ئه‌رژه‌نتین و چیلی تیمساحه‌كێ ب ناڤێ “بوركیسوكوس مالینگراندینسیز” ل سالا 2014 ل چیایێن ئه‌ندێز ل …
درێژاهییا بابه‌تی »
موزه‌خانا غازی عنتاب ل باشورێ توركیا به‌رهه‌ڤییان دكت بۆ پێشكێشكرنا گوزكه‌كێ ته‌قنێ یێ وێنه‌یێ “ئیموجیێ” گرنژینێ دكت، كو ژبه‌ری چار سالان ل باژێرێ قارقامیش یێ شینواری لسه‌ر سنورێ سوریا هاتبییه ڤه‌دیتن. رێڤه‌به‌رێ موزه‌خانێ ئوغوز چوماكی گوت كارێن كولان و لێگه‌ریانێ ل باژێرێ قارقامیش ژ سالێن 1923 وه‌ره به‌رده‌وامن. ناڤهاتی رۆهنكر …
درێژاهییا بابه‌تی »
شینوارناسێن ئیسرائیلی هێكه‌كا ژیێ وێ پتری هزار سالان ل باشورێ تل ئه‌بیب ڤه‌دیتن. ده‌سته‌یا شینوارێن ئیسرائیلی دوهی ل رۆژا چارشه‌مبێ گوتن دیاركر كو ڤه‌كوله‌ران ژ نشكه‌كێڤه هێكه‌كا ساخله‌م ل ده‌مێ كاركرنێ ل سولینه‌كا كه‌ڤن یا باژێری ڤه‌دیتن. لی بیری جال، شه‌هره‌زایێ بوارێ بالنده‌یێن هه‌كی د مێژوویا كه‌ڤن دا گوت: “ئه‌ڤ …
درێژاهییا بابه‌تی »
زانایێن شینوارناس ل مه‌كسیك ماسییه‌كا نه‌هنگ یا به‌رین ژ چه‌رخێ ته‌باشیری ڤه‌دیتن، كو په‌رێن سنگی یێن درێژ وه‌كی چه‌ندان هه‌بین. رۆژنامه‌یا Science دیاركر كو ڤه‌كوله‌ران ژ فره‌نسا و ئه‌لمانیا و مه‌كسیك ب سه‌ركێشییا رومین فولا ژ سه‌نته‌رێ نیشتیمانی یێ فه‌رنسی بۆ ڤه‌كولینێن زانستی ل سالا 2012 د هنده‌ك داكه‌تیێن كلسی یێن …
درێژاهییا بابه‌تی »
پشتی ئامانه ب 35 دولارا ل گوره‌پانا فرۆتنێ ل ویلایه‌تا كونتێكت كری، دیار بی ئه‌و پارچه‌كا شینواری یا كه‌ڤناره و ڤه‌دگه‌رت بۆ چه‌رخێ پازدێ زاینی. پارچا شینواری خودانا ره‌نگێن شین و سپییه، و زه‌خره‌فا لوتس، ئه‌لفاوانیا، ئه‌قوه‌حان، و گولێن هنارێ هاتیه نه‌خشاندن، و ڤه‌دگه‌رت بۆ خێزانا مینگ یا ده‌ستهه‌لاتدار ل …
درێژاهییا بابه‌تی »
ڤه‌كوله‌ران ژ زانینگه‌ها كوبنهاگن گوهورینا جینی یا دبته ئه‌گه‌رێ گوهورینا ره‌نگێ چاڤان ژ گه‌ور بۆ شینی ڤه‌دیتن، و ئێكه‌م كه‌سێ چاڤ شین ڤه‌دگه‌رت بۆ ده‌ڤه‌را ده‌ریایا ره‌ش ژبه‌ری 6000 بۆ 10000 هزار سالان. ڤه‌كولینێ گوت كو گوهورینه‌كا د جینا ب ناڤێ OCA2 دا ژبه‌ری 8000 سالان رویدایی بۆ كه‌سه‌كێ ل …
درێژاهییا بابه‌تی »
هه‌ر چه‌نده چه‌ندین ملیون ساله لسه‌ر ئه‌رێ نه‌ماین، ده‌ینه‌سور ب هه‌می جورێن خوه‌ڤه، شێوه و قه‌باره‌یێن خوه‌ڤه زانایان مژویل دكن. ل دویڤ نویترین وێ چه‌ندا زانایان ل كه‌نارێن باكورێ رۆژهه‌لاتێ به‌رازیل ئاشكراكری، به‌ری 110 ملیون ساله ده‌ینه‌سوره‌ك ب قه‌باره‌یێ مریشكه‌كێ لسه‌ر نێچیرا مێشوموران ژیایه. زانایان گوتن كو په‌یكه‌رێ ناڤخویی یێ …
درێژاهییا بابه‌تی »
پشتی 290 سالان ژ مرنا ئیسحاق نیوتنی د ده‌ستخه‌ته‌كێ دا حه‌ز و ڤه‌كولینێن زانایێ فیزیایی بۆ هه‌ره‌مێن مسرێ دیاردبت د ده‌ستخه‌ته‌كێ مالا “سوذبیز” یا سه‌رئێكزێده‌كرنان نیوتنی تێبینێن خوه بۆ ئاشكراكرنا نهێنیێن هه‌ره‌مێن مسرێ و هێمایێن ڤه‌شارتی د په‌رتوكا پیرۆز دا بۆ ده‌ستنیشانكرنا دویماهییا جیهانێ نڤیسینه، و ئه‌ڤ ده‌ستخه‌ته تایبه‌تكریه ب …
درێژاهییا بابه‌تی »
زانایێن ئوستورالی ل ده‌مێ كاركرن و ڤه‌كولینێن خوه دا ل كویراتییا شكه‌فتێن باشورێ ئه‌فریقیا، كلوخه‌كێ مرۆڤیی یێ ژیێ وی هاتیه خه‌ملاندن ب دوو ملیون سالان ڤه‌دیتن. كلوخێ ڤه‌دگه‌رت بۆ سه‌رێ زه‌لامه‌كێ د شكه‌فتا دریمولین ل نێزیك جوهانسبێرگێ هاته دیتن، كو دبت هاریكاریێ لسه‌ر تێگه‌هشتنه‌كا نوی بكت بۆ پێشكه‌فتنا مرۆڤی. گوڤارا …
درێژاهییا بابه‌تی »
مالپه‌رێ خابير مالپه‌ره‌كێ سه‌ربه‌خو یێ هه‌مه‌ره‌نگه